De urgentie van klimaatverandering vraagt om snelle en concrete acties in alle sectoren, inclusief de evenementen- en bouwsectoren. Festivals kunnen hierin een belangrijke voortrekkersrol spelen door nieuwe technologieën en duurzame oplossingen uit te proberen, de eerste vraag in de markt te creëren door over te stappen (aanjaag plek) en te laten zien dat het al kan.

De lessen uit dit project zijn samengebracht in het rapport Rapportage ZE bouwmaterieel ITGWO. In onderstaand artikel bespreken we de meest opvallende inzichten.

De wereld streeft naar maximaal 1,5 graad opwarming. Europa naar 55% reductie van broeikasgassen in 2030. Nederland heeft zich ten doel gesteld om volledig circulair en klimaatneutraal te worden. De urgentie is hoog. Het is een uitdaging die veel van de samenleving vraagt en tegelijk nog veel meer gaat opleveren. Dat vraagt om een transitie, om innovatie en aanpakken in de praktijk. Daar zijn wij goed in.

We gaan de uitdaging graag aan en streven ernaar om een circu- lair en klimaatpositief festival te worden. Om in de praktijk te laten zien dat het kan en vooral ook hóé het kan. Om dit te bereiken hebben we al onze artiesten, vrijwilligers, medewerkers, partners, leveranciers en bezoekers nodig.

We hebben de afgelopen jaren veel geëxperimenteerd en gedaan. Langzaam zijn onze pilots, deeloplossingen en samenwerkingen uitgegroeid tot een brede doelstelling met een bijbehorend plan. Dit plan bestaat in de basis uit vier stappen die wij nu en in de komende jaren zetten.

Kun je naast de welbekende bekers ook al het andere servies herbruikbaar maken? Die vraag stond centraal tijdens een grote pilot afgelopen zomer. Het begon met twee tests op DGTL Festival en Castlefest, waarna festival Into The Great Wide Open volledig overstapte op een herbruikbaar servies systeem. Met een afvalvrij festivalterrein als gevolg. Lab Vlieland publiceert hierover hoe ze dat is gelukt.
 

In samenwerking met MyWheels en de gemeente Harlingen deed Lab Vlieland tijdens Into The Great Wide Open een eerste proef om elektrische deelauto’s in te zetten om fossielvrij vervoer naar de Wadden makkelijker, aantrekkelijker, betaalbaar en fossielvrij te krijgen.

Een sociale en circulaire samenleving heeft de toekomst. Een mooiere nieuwe wereld is de inzet. Om die te bereiken is een duurzame en sociale transitie nodig. Into The Great Wide Open en Lab Vlieland zien festivals als ideale proeftuin, aanjager en podium voor deze sociale duurzame transitie. De urgentie is namelijk hoog. Into The Great Wide Open neemt de uitdaging graag aan en streeft ernaar om een Circulair en Klimaatpositief festival te worden.

De Waterroute is een wandel-, fiets- en buitensportroute langs acht bijzondere waterlocaties op het eiland. De gebruikers worden door een unieke combinatie van educatie, sport en recreatie uitgedaagd om water en de natuur op een nieuwe manier te beleven en hun bewustzijn rond water te vergroten. 

Elke locatie vertelt één onderdeel van het waterkringloopverhaal. Aan het einde van de route hebben de gebruikers het hele verhaal van verdampen, neerslag, filtering, opslag, oppompen, gebruik en zuivering van water op vele verschillende manieren beleefd. 

De Waterroute Vlieland is een Vlielands project om mensen te bewegen, anders te kijken, denken en doen met het water in hun leven. Een herwaardering van water dus, door middel van leren, spelen en beleven.

Aan de mooie plannen heeft het zeker niet gelegen, maar ze mochten de ijskast weer even in tot hopelijk volgend jaar. Het Goede Reis verhaal is gevoelsmatig allang onderdeel van Lab Vlieland, maar heeft nog nooit echt in werking kunnen treden. Bij dit systeem betalen kaartkopers een toeslag die ze in munten weer terug ontvangen mits ze duurzaam naar het festival reizen. Overigens hebben bezoekers die dat niet doen alsnog een goede reis, aangezien Lab Vlieland op andere manieren hun uitstoot opruimt. Groen gereisd wordt er dus hoe dan ook.

Voor Het Tijdschrift dat eind zomer 2020 uit de alternatieve festivalkoker van Into The Great Wide Open verscheen, wijdde Lab Vlieland twee pagina's aan het thema waarvoor het bestaat: de bouw van een klimaatneutrale wereld. Enerzijds werd dit gedaan met een terugblik op alle jaren van duurzame en innovatieve projecten op het festival, en anderzijds met een lijst aan handvaten om thuis al verandering teweeg te brengen.

Per 1 juli 2020 is er met de komst van De Uitleentuin op Kampeerterrein Stortemelk van alles te verbouwen voor de tent. PJ Roggeband, basisschool De Jutter en Into The Great Wide Open hebben gewerkt aan een systeem waarbij kampeerders een draagbaar tuintje met allerlei kruiden tijdelijk in gebruik kunnen nemen. Het zwarte goud dat LabVlieland creëert aan de achterkant van de Bolder, waarbij afval van campinggasten wordt omgezet in compost, dient zo een mooi doel. Nu plukken kampeerders dus kruiden als meloensalie, zeevenkel, ijskruid en champagneblad.

De gemiddelde festivalbezoeker produceert 2,3 kg aan restvafval. Om van een lineair afvalbeleid naar een circulair afvalbeleid te gaan is Lab Vlieland in 2017 begonnen met het ceëren van een composteerbare monostroom op festival Into The Great Wide Open waarbij materialen als single-use plastics werden verbannen en werden vervangen door composteerbare alternatieven. De kleine composthoop waar jaren terug mee begonnen werd groeide dat jaar uit tot snelcomposteersysteem, en in 2019 is mede door dit composteerprogramma de organische festival reststroom naar reguliere afvalverwerkers gebracht.

Tijdens Amsterdam Dance Event 2019 kwamen internationale koplopers uit de festivalindustrie samen voor het tekenen van de Green Deal waar Into The Great Wide Open sinds de oprichting deel van uit maakt. De Green Deal is een initiatief van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en Green Events International. Tijl Couzij van Lab Vlieland was aanwezig om de Green Deal te ondertekenen namens Into The Great Wide Open.

Sinds de allereerste editie zet Into The Great Wide Open zich in om het festival zo duurzaam mogelijk te organiseren. De kennis en kunde die daaruit voortvloeien worden waar mogelijk gedeeld met de rest van de wereld. Aldus stond Into The Great Wide Open mee aan de wieg van Lab Vlieland en Innofest. Elk jaar zet Into The Great Wide Open weer een forse stap voorwaarts richting een circulair festival. Door reizen naar Vlieland fossielvrij te maken en alle afval tot grondstof te verheffen. Lab Vlieland ontwikkelt het duurzaamheidsprogramma op en om het festival, en probeert deze elk jaar weer te innoveren. 

In 2016 introduceerde LabVlieland met Goodfuels en Into The Great Wide Open het gebruik van biobrandstof voor de generatoren op Into The Great Wide Open. In 2017 gingen we een stap verder door een tijdelijk tankstation neer te zetten wat door de voertuigen van het festival en door bewoners van Vlieland gebruikt kan worden. Veel bewoners willen graag meegaan in het verduurzamen van Vlieland, maar elektrisch rijden is voor lang niet iedereen een optie. Biobrandstof is daarom een ideale manier om toch bij te dragen aan het doel om Vlieland in 2020 CO2 neutraal te krijgen, en tegelijkertijd in de vertrouwde dieselauto’s te blijven rijden. Lab Vlieland, GoodFuels en Into The Great Wide Open bieden daarom de BioPower Diesel aan tegen kostprijs om te kijken of er animo is om hier in de toekomst meer mee te gaan doen.

Wij Water is het overkoepelend project rondom het drinkwater thema op Into The Great Wide Open 2017. Samen met onze partners ontwikkelden we waterbar BRAK, het zondagochtendprogramma, het ontvangst en een aantal andere uitingen om drinkwater her te waarderen.

Tijdens het Here Comes the Summer festival op 30 april en 1 mei 2017 kwam een groep van twaalf creatieve denkers, bedrijven en kunstenaars samen op Vlieland om over het vraagstuk Kraanwater het nieuwe goud te spreken.

Kunstenaars, studenten, bedrijven, start-ups en ontwerpers zoeken vernieuwende oplossingen voor het versnellen van de overgang naar de biobased economy.

Tijdens Into The Great Wide Open 2015 vertolkte acteur Klaas Postmus de rol van Egidius Donia tijdens een voorstelling die tot stand kwam middels een samenwerking tussen tien UvA-studenten van de master Journalistiek en Media aan de UvA, Omroep Human en Stichting Lab Vlieland. Onder de noemer Write Here, Write Now brachten zij samen met regisseur Gérard van Kalmthout en illustrator Anne Caesar van Wieren een ‘journalistieke performance’ ten tonele. Luttele maanden aan journalistiek onderzoek naar duurzaamheidsmogelijkheden werden omgewerkt tot een experimentele presentatievorm: Egidius Donia en zijn secondant Van Wieren ontvingen de studenten stuk voor stuk in hun Oval Office op het podium om zich te laten inlichten over hoe elders ter wereld wordt ‘verduurzaamd’.

Op Into The Great Wide Open wordt geëxperimenteerd op kleine schaal om uiteindelijk de circulaire en duurzame transitie aan te jagen. Na de Strandtuin [link] in 2015 werd in 2016 met een gelijkgestelde visie het Vlielands Theepaviljoen bedacht; een theetuin waar het draait om kringlopen sluiten. Oftewel circulariteit.

Een ander geluid, met de blik vooruit. Dat is het motto van de serie lezingen die we in de zomer van 2016 op Kampeerterrein Stortemelk organiseerden. Lezingen van spraakmakende figuren als Govert Schilling, Samuel Levie, Simon Rozendaal en Joost Platel. Lezingen die de geest van de badgast en de eilander slijpen. En vooral ook lezingen die een progressieve inslag hebben.

Lab Vlieland komt voort uit de festivalwereld, een sector waarin we ons thuis voelen. Zo is Innofest voorgekomen uit het Lab: Een samenwerking tussen festivals, provincies, kennisinstellingen en bedrijfsleven in Noord Nederland waarbij festivals worden ingezet als proeftuinen voor innovatie. Naast dit alles runt Lab Vlieland een werkplaats. Een klusbedrijf dat voor diverse opdrachtgevers duurzame festivalproductie-onderdelen uitvoert. Hier worden ideeën tastbaar gemaakt en in de praktijk gebracht.

Festivals openstellen als proeftuin en aanjager van innovaties. Dat is het doel van Innofest, een samenwerkingsverband tussen acht festivals in Noord-Nederland dat vorige week onder grote belangstelling gelanceerd werd op Eurosonic/Noorderslag in Groningen. Met steun van lokale en regionale overheden en het bedrijfsleven moet Innofest ook bijdragen aan een beter en innovatiever ondernemersklimaat in Het Noorden. Lab Vlieland is vanaf het begin bij Innofest betrokken geweest.

De Waddeneilanden Texel, Vlieland, Terschelling, Ameland en Schiermonnikoog hebben in 2007 een stevige gezamenlijke ambitie geformuleerd om in 2020 volledig zelfvoorzienend te zijn op het gebied van duurzame energie- en watervoorziening. Deze ambitie is vastgelegd in het ambitiemanifest Waddeneilanden ‘De energieke toekomst’ en in september 2007 door alle eilander gemeenteraden ondertekend.

Gemeente Vlieland gaf Lab Vlieland de opdracht om de rol van aanjager te vervullen in het verwezenlijken van deze ambitie. Op deze pagina vind je alle informatie over dit project.

Vanuit Universiteit Twente onderzochten internationale studenten in opdracht van Lab Vlieland de afvalstromen op Vlieland, met de focus op innovatie ter bevordering van zero food waste. Uit dit onderzoek bleek dat er op het eiland nog geen afval wordt gerecycled. Op Into The Great Wide Open 2014 liet onder andere het kinderprogramma zien hoe je op een goeie, leuke manier afval kunt hergebruiken.

Onder de naam De Stille Vloot kreeg duurzamer transport (o.a. Elektrisch rijden) een prominente plek binnen het programma van Into The Great Wide Open op Vlieland. Het doel van deze exercitie was om de mogelijkheden van elektrisch vervoer tijdens een evenement verder te onderzoeken: in welke mate is het praktisch, wat levert het op aan reductie van CO2-uitstoot en wat zijn alternatieve mogelijkheden voor de accu’s. De Stille Vloot moest een opmaat zijn naar de koppeling van elektrische transportmiddelen aan de stroomvoorziening op het festivalterrein.

Vanaf 2011 is Into The Great Wide Open bezig met een kraanwaterproject. Het doel was om minder of geen pallets met flesjes Spa Blauw naar het eiland te varen, maar het duinwater op het eiland zelf te drinken. Lab Vlieland heeft het kraanwaterproject op zich genomen en richt zich daarbij op het festival en het eiland.